Wat is de blockchain?

Blockchain is de nieuwste techniek die de hele wereld kan veranderen. Het is een nieuwe manier om elkaar te vertrouwen, een betere mogelijkheid om data vast te leggen en de ultieme poging om de wereld transparanter te maken.
Bedrijven, banken, scholen, de medische wereld en overheden kijken reikhalzend uit naar wat blockchain kan brengen. Werkelijk iedere organisatie kan profiteren van beter inzichtelijke en onveranderbare data. Met blockchain kun je corruptie en fraude te lijf gaan en illegale geldstromen volgen.

Maar bovenal, iedereen kan de blockchain bekijken en elkaar controleren. Een wereld met blockchain is transparant en op basis van onderling vertrouwen.

Wat is blockchain?
Als je blockchain vertaalt naar het Nederlands, dan krijg je een ketting van blokken. Zo kun je ook het beste naar een blockchain kijken, als een digitale ketting van blokken. Elk blok is gevuld met veel informatie en al deze verschillende blokken zijn aan elkaar geregen door een ketting.

De blokken kunnen ook niet van plaats wisselen en hebben daardoor altijd dezelfde positie in de hele ketting. Dat betekent dat de informatie in oude blokken voor altijd opgeslagen en vastgelegd zijn. Doordat de volgorde van de blokken voor altijd vastliggen, is het onmogelijk om te frauderen met oude data.

Maar daar is nog een reden voor. Een blockchain bestaat niet op één enkele server, nee een blockchain is decentraal. Dat betekent dat iedereen die zijn computer aansluit op een blockchain, een kopie downloadt van die blockchain.

Hoe werkt blockchain?
Op de meest actieve netwerken zijn duizenden computers aangesloten en ze hebben allemaal de laatste versie van de blockchain op hun computer. Stel dat iemand data in een van de oudere blokken wil veranderen om vals te spelen, dan moet op 51 procent van alle computers de blockchain aangepast worden. En dat is een kostbare zaak.

De eerste blockchains werden vooral gebruikt om financiële transacties vast te leggen. Daarom wordt een blockchain vaak ook uitgelegd als een digitaal grootboek, een register om transacties en balansen in bij te houden. Normaal houdt één partij dit grootboek bij, wat vrij fraudegevoelig is. Denk bijvoorbeeld aan een bank die alle aangesloten rekeningen beheert. Medewerkers van de bank weten precies de mazen te vinden om bijvoorbeeld een geldstroom binnen dit systeem te verbergen. Niemand heeft echt een stimulans om dit actief te controleren.

Dat is bij een blockchain wel anders, duizenden miners houden namelijk gezamenlijk de administratie bij en bij goed gedrag worden zij hiervoor beloond. Maar wat is goed gedrag? Dat wordt bepaald door minimaal 51% van de deelnemers aan het netwerk. Stel dat 1 iemand van het netwerk wil frauderen, dan loopt hij meteen tegen de lamp en vervalt zijn beloning.
Hij loopt meteen tegen de lamp aan, omdat elke wijziging aan de blockchain wordt gedeeld met het netwerk en wordt gecontroleerd. Dit werkt als een telefoonboom van vroeger op de middelbare school. Een nieuwe versie van de blockchain wordt naar twee computers in de buurt verzonden, deze zenden ze weer door naar de volgende twee en voor je het weet heeft iedereen de transactie goedgekeurd.

Dit wordt ‘peer-to-peer’ genoemd. Iedereen controleert samen of de blockchain goed werkt en iedereen is ook samen verantwoordelijk. Er is geen grote partij die erboven hangt en eerst alle informatie verzamelt en verzendt, maar er wordt direct tussen gelijkwaardige computers informatie verzonden.

Alle aangesloten computers bewaren een kopie van de blockchain. Deze computers zijn vaak verspreid over de hele wereld, dus als er in een groot gebied een stroom-, of een internetstoring is, dan is er niets verloren. De wereld draait gewoon door en er is geen data verloren. Op het moment dat de computers uit de getroffen gebieden weer werken, downloaden ze de nieuwste kopie van de blockchain.

Blockchain in de praktijk
Er zijn verschillende sectoren die nu al blockchain gebruiken, ermee experimenteren of plannen aan het smeden zijn.
We beginnen met de financiële sector. Veel centrale banken, zoals de ECB in Europa, de FED in de Verenigde Staten en de Peoples bank of China in China, willen een eigen digitale munt uitbrengen. Deze munten worden CBDC genoemd. Hiervoor willen ze het decentrale karakter van een blockchain combineren met het centrale sturingsvermogen van een groot orgaan, zoals een centrale bank.

Het idee is dat je een rekening opent, direct bij de centrale bank en niet meer bij een commerciële bank. Via de blockchain worden dan alle transacties en saldo’s bijgehouden.
Dit lijkt op hoe de allereerste blockchain van de wereld, die van Bitcoin, ook wordt toegepast. Bitcoin bewijst al langer dan een decennium dat het uitvoeren van financiële transacties via een blockchain werkt.

Blockchain wordt ook al toegepast in de logistieke sector, maar in plaats van dat er financiële transacties plaatsvinden, wordt juist logistieke data vastgelegd. In sommige landen is het moeilijk om te achterhalen of een product een echt product is en geen namaak. Er zijn bedrijven die de hele logistieke keten hebben vastgelegd op de blockchain.
In het geval van een dure fles wijn, moet de boer zijn druiven aanmelden op de blockchain. De vervoerder deelt op de blockchain dat de druiven zijn opgehaald en afgeleverd bij een wijnfabrikant. En dit gaat verder totdat de fles in het schap ligt. Elke stap is transparant in te zien. Dit soort initiatieven werkt consumentenvertrouwen in de hand.